STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE W GMINIE HAJNÓWKA
STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE W GMINIE HAJNÓWKA
ŚRODOWISKO KULTUROWE
ŚRODOWISKO KULTUROWE
Na terenie gminy Hajnówka badaniami archeologicznymi objęto 33% powierzchni gminy. Przebadano głównie zachodnią jej część. W sumie zinwentaryzowano i zlokalizowano 87 stanowisk archeologicznych.
Osadnictwo pradziejowe, wczesno i średniowieczne oraz nowożytne koncentruje się w miarę równomiernie na terenie całego dotychczas przebadanego obszaru. Najliczniej występują tu ślady osadnictwa z okresu średniowiecza i czasów nowożytnych. Niewielki procent stanowisk to ślady osadnictwa z okresu wpływów rzymskich.
Do rejestru zabytków wpisane są:
W Nowym Berezowie cerkiew prawosławna p.w.św. Jana Teologa oraz cmentarz prawosławny - nieczynny.
Do rejestru zabytków wpisano również następujące stanowiska archeologiczne:
- kurhan z okresu wpływów rzymskich w Łosince,
- kurhan w Puszczy Białowieskiej z okresu wczesnego średniowiecza,
- 7 kurhanów w Puszczy Białowieskiej z wczesnego średniowiecza.
Na terenie gminy Hajnówka znajdują się następujące obiekty architektury i budownictwa znajdujące się w ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków:
- Kapliczka prawosławna drewniana, pocz. XX w.
- Zagroda nr 93 (dom z częścią gospodarczą drewniany z końca XIX wieku, stodoła drewniana z XIX/XX w.
- Dom nr 37 z częścią gospodarczą drewniany z końca XIXw.
- Wiatrak holenderski drewniany z 1933r.
- Wiatrak koźlak drewniany z lat 30 XXw.
- Wiatrak koźlak drewniany z lat 20 XXw.
- Zespół cerkwi prawosławnej parafii p.w. Zaśnięcia NMP (cerkiew murowana z 1867r., ogrodzenie z bramami murowane z połowy XIX w., dom duchowieństwa prawosławnego drewniany z 2 połowy XIXw.
- Zespół kaplicy cmentarnej prawosławnej (kaplica murowana z 1898 r., ogrodzenie murowane z końca XIXw.).
- Dom nr 26 drewniany, około 1904 r.
- Zespół cerkwi prawosławnej parafii p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego (cerkiew murowana 1873-1876, ogrodzenie z bramą murowane, 4 ćw. XIXw.).
- Zespół cerkwi prawosławnej fil. p.w. św. Jana Teologa (cerkiew drewniana, ok. 1771 r., rozbudowano i dobudowano wieży w latach 80-90 XIXw., ogrodzenie murowane, 4 ćw. XIXw.),
- Cerkiew prawosławna p.w. Przemienienia Pańskiego, drewniana z 1840 r., przeniesiona z Czyżyk w 1925 r.
- Kapliczka prawosławna św. Aleksandra Newskiego murowana z 1868 r.
- Kapliczka prawosławna św. Jerzego drewniana z 1888 r.
- szkoła drewniana z lat 30 XX w.
- Spichlerz przy domu duchowieństwa prawosławnego drewniana, 4 ćw. XIX w.
- Dom drewniany nr 48z częścią gospodarczą drewniany, 4 ćw. XIXw.
- Dom drewniany nr 67 drewniany, 4 ćw. XIX w.
- Dom nr 91 drewniany z 1905 r.
- Dom nr 94 drewniany z lat 20 XX w.
- Wiatrak holenderski drewniany z 1946r.
- Cerkiew prawosławna par. cmentarna p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego drewniana z 1940r.
- Dom nr 23 drewniany ok. 1910 r.
- Wiatrak koźlak drewniany z lat 20 XX w.
- Wiatrak koźlak drewniany z 1899r., przebudowana w 1920 r.
- Dom drewniany nr 22 z chlewem drewniany z 1864 r., przebudowany w 1941 r.
- Dom nr 14 drewniany z 1937 r.
- Dom nr 17 drewniany z końca XIX w., część gospodarcza dobudowana w 1943 r.
- Dom nr 18 z częścią gospodarczą drewniany z końca XIX w.
- Dom nr 20 z oborą drewniany z 1862 r.
- Dom nr 22 drewniany z lat 40 XX w.
- Dróżnicówka drewniana z końca XIX w.
- Dom nr 4 drewniany z początku XX w.
- Dom nr 5 drewniany z końca XIX w.
W ewidencji WKZ znajdują się również następujące cmentarze o wartościach historyczno-kulturowych.
- cmentarz prawosławny nieczynny parafii Wniebowstąpienia Pańskiego w Nowoberezowie z 1771 r.
- cmentarz przycerkiewny z XVIIIw.
- cmentarz prawosławny z początku XX w.
- cmentarz prawosławny z I połowy XIX w.
- cmentarz dworski z II połowy XIX w.
- cmentarz prawosławny z 1925 r.
- cmentarz prawosławny z 1875 r.
- zmentarz przy cerkwi p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego
ORZESZKOWO:
- cmentarz prawosławny parafii św. Trójcy w Hajnówce mogiła powstańcza z 1863 r.
PASIECZNIKI:
- cmentarz prawosławny parafii św. Trójcy w Hajnówce